ارزانی دلار مطلوب است؟

به گزارش نور اقتصاد به نقل از گسترش نیوز، یکی از پدیده های مبتلابه اقتصاد ایران در ۳ سال اخیر، نوسان شدید نرخ ارز و در پی آن بروز بی ثباتی در بازارهای مختلف در کشور بود. پس از خروج ایالات متحده از برجام و بروز تنش های ارزی ناشی از آن، کشور دچار بحران بی ثباتی نرخ ارز شد و در نهایت باعث تبعاتی شد که در سه سال گذشته به تمامی ارکان ساحت های گوناگون اقتصاد کشور تسری یافته است. مرتضی عزتی، اقتصاددان و استاد دانشگاه نسبت به تحولات نرخ ارز در بازه زمانی یاد شده واکنش نشان داد.

دولت نتوانست تقاضای ارز را مدیریت کند
این اقتصاددان در پاسخ به سوال گسترش نیوز مبنی بر چرایی فقدان ثبات در بازار ارز کشور اظهار داشت: پس از برجام، ایران توانست که با فروش نفت و همچنین آزاد شدن دارایی های بلوکه شده کشور، بازار ارز به ثبات نسبی رسید که در ابتدای دهه ۹۰ از آن بی بهره بود. پس از خروج آمریکا از برجام و تلاش این کشور برای به صفر رساندن امکان فروش نفت توسط ایران، بازار ارز در بازه زمانی نسبتا کوتاهی دچار تلاطم شد و تقاضا برای دلار به حداکثر حالت ممکن در تاریخ ایران رسید. این افزایش تقاضا باعث بروز تلاطم های شدید و تکانه های غیرقابل باور در قبال ارزش پول ملی شد که اقتصاد ایران را شوکه کرد.

عزتی ادامه داد: دولت در این شرایط نتوانست تقاضا را به خوبی مدیریت کند و با یک شیب ملایم نسبت به واقعی کردن قیمت دلار اقدام کند. این وضعیت باعث شد تا با شکل گیری بازار چندنرخی در قبال ارز، علاوه بر ایجاد یک فساد عجیب به وسیله دلار ۴۲۰۰ تومانی، منابع محدود ارزی کشور با پایین ترین قیمت ممکن و در سخت ترین شرایط اقتصادی و سیاسی کشور به حراج گذاشته شوند. دولت باید از ابتدای سال ۹۲ نسبت به واقعی سازی قیمت ارز با شیب ملایم و بدون جهش های ارزی اقدام می کرد که با تاخیر طولانی، این اقدام اضطراری را به آینده موکول کرد.

شوک درمانی به نفع هیچ کس نیست!
این اقتصاددان با بیان اینکه شوک درمانی به نفع هیچ یک از بخش های اقتصاد اعم از تولید و خدمات نیست، یادآور شد: دولت باید نسبت به تعدیل نرخ ارز با توجه با واقعیت های کشور تصمیم بگیرد تا هم در واردات کالاهای اساسی، مصرف کنندگان دهک های پایین جامعه متضرر نشوند و هم در مبحث صادرات، با شکوفایی و گشایش برای تولیدکنندگان مواجه شویم. این واقعیت که اقتصاد ایران نتوانسته تعادلی بین این دو کفه ترازو برقرار کند، همه دلسوزان و کارشناسان اقتصاد کشور را نگران می کند. در حال حاضر هیچ یک از دو بخش یاد شده در اقتصاد از شرایط ارزی فاقد ثبات کنونی منفعتی نمی برند و هر روز با یک تلاطم تازه در قیمت کالاهای صادراتی و یا وارداتی مواجه هستیم.

چرا باید نرخ ارز ثبات داشته باشد؟
عزتی در پایان با برشمردن مزایای ثبات در نرخ ارز، یادآور شد: تک نرخی شدن دلار و ثبات داشتن آن، باعث می شود که رفته رفته نرخ سرمایه گذاری در کشور افزایش بیابد و اقتصاد خانوار نیز با شوک های آن چنانی مواجه نشود. ممکن است برخی از مخاطبان شما دچار این پرسش و ابهام باشند که آیا ارزانی ارز به نفع اقتصاد است؟ باید در پاسخ به این متذکر بشوم که اقتصاد به ثبات نیاز دارد و ثبات الزاما از ارزان کردن دستوری ناشی نمی شود. تصمیمات دستوری برای نرخ ارز، تاکنون بلای جان همه ارکان اقتصاد کشور بوده است. ثبات نرخ ارز یعنی اینکه بدون مداخله دولت برای تسعیر نرخ ارز، اجازه دهد که بازار در یک فرآیند نرمال و طبیعی با شیب ملایم، خودش نسبت به تعیین قیمت دلار تعیین تکلیف کند. در غیر این صورت تلاطمات ناشی از فقدان ثبات ارزی، به سایر بخش های اقتصاد نظیر استخراج بیت کوین، مسکن، خودرو و بورس نیز تسری خواهد یافت.