نمایش رابین هود، یک عروسی غیابی مجلل بدون حضور داماد:

نقدی بر نمایش رابین هود به کارگردانی ماهان حیدری؛

یک عروسی غیابی مجلل بدون حضور داماد:

این رابین هود، رابین هود نبود، والله نبود، بالله نبود، اگر هم بود، جاش توی تالار وحدت نبود

مهدی امیری یزنی: سرویس فرهنگ و هنر

اگر این یادداشت را همانند تیتر کاملا به صورت آهنگین می نوشتم مطمئن باشید امکان اینکه تا آخرین سطر آن به صورت آهنگین و دارای ردیف و قافیه باشد، وجود داشت، اما خوب قرار است خواننده این سطور یک یادداشت را بخواند و مطمئن باشید اگر تمامی این یادداشت کلا به شکل آهنگین و با قافیه نوشته می شد، از حوصله خواندن خارج می شد و شما به کلی خسته می شدید.

حال اگر قرار باشد به تماشای نمایشی حماسی و پر از هیجان با داستان رابین هود برویم و در تالار وحدت با یک اجرای تمام موزیکال که تمامی دیالوگ های نمایش بر پایه شعر و ترانه و موزیک تنظیم شده باشد روبرو شویم، چه معجونی از آب در می آید.

در نمایش تمام موزیکال رابین هود به کارگردانی ماهان حیدری فقط در یک پرده که آن هم مربوط به داخل زندان ناتینگهامT  فقط یک جمله و یک دیالوگ غیر آهنگین توسط یکی از زندانی ها بازگو می شود که همان یک جمله فرصت یک تنفس و یک استراحت کوتاه چند ثانیه ای را به تماشاگر می دهد و بنده شاهد بودم که در سالن و با بازگو شدن این یک جمله و یک دیالوگ ساده و بدون تشریفات موزیکالی، تماشاچی یک نفسی تازه کرد تا احیانا زیر بار سنگین دیالوگ های موزیکال  این نمایش دچار خفگی نشود.

روایت هیجان به جای اجرای هیجان

وقتی حتی بخش های پر از هیجان داستان رابین هود مثل شرکت رابین هود در مسابقه تیراندازی پرنس جان و پرتاب آن تیرهای دقیق و معروف رابین هود را هم به گردن دیالوگ می اندازیم و به جای دیدن این صحنه ها پرنس جان باز هم با زبان آهنگین آن را برایمان تعریف می کند که : به به چه تیراندازی دقیقی و درست زدی وسط تیر داروغه، و تماشاچی هیچ صحنه ای از این بخش های پر هیجان را نمی بیند پس چه کاری است اجرای نمایش رابین هود و اصلا چرا کارگردان به سراغ اجرای دراماتیک و موزیکال داستانی رفته است که پر از صحنه های زد و خورد و اکشن و پر از ماجرا و ماجرا جویی است.

انداختن بار سنگین بخش های پر ماجرا و پر زد و خورد داستان رابین هود بر گردن دیالوگ های آهنگین و موزیکال در نمایش ماهان حیدری در صحنه های بسیاری وجود دارد تا جاییکه تماشاچی انگار با یک نوع سر هم بندی کردن صحنه های سنگین داستان رابین هود مواجه است و اگر آقای ماهان حیدری کارگردان این نمایش برای توجیه کم کاری خود، دلیل این کار را عدم قابلیت اجرای چنین صحنه هایی در یک اجرای زنده نمایشی عنوان کند مثال های بسیاری از اجراهای بسیار پر هیجان تر و به قول معروف اکشن تر در همین تئاتر های اجرا شده در ایران وجود دارد که توجیه کارگردان را کاملا رد کند.

بار سنگین عدم حضور دار و دسته نظامی پرنس جان بر دوش یک گروه رقص آماتور و نیمه جان

 کارگردان به جای تشکیل گروه نظامی دار و دسته پرنس جان که عنصر اصلی داستان رابین هود است برای بخش های اصلی این نمایش مثل مسابقه تیراندازی، دستگیری رابین هود و ... صرفا از گروه رقص استفاده کرده است، برای من کمی غیر قابل درک و باور بود و تصورم این است که ماهان حیدری صرفا برای صرفه جویی در هزینه ها و ساده تر کردن اجرا، دار و دسته نظامی پرنس جان را در این نمایش حذف کرده است و احتمالا توجیه کارگردان بر اساس مصاحبه هایی که کرده است این باشد که برداشت من از داستان رابین هود یک برداشت ضد جنگ است و تلاش کرده‌ ام آزادی و صلح طلبی را در دل این نمایش به مخاطب ارائه دهم و برای انتقال پیام ضد جنگ، دار و دسته جنگی پرس جان را از داستان رابین هود حذف کردم.

مثل این است که بخواهیم فیلمی ضد جنگ با موضوع جنایت های جنگی هیتلر بسازیم و در این فیلم و برای اینکه پیام ضد جنگ بدهیم، یک گروه رقص را جایگزین دار و دسته اس اس و گشتاپو کنیم. به نظر شما با عقل و منطق نمایشی جور می آید.

گروه محافظ پرنس جان در حالت رقص دائمی تنظیم شده اند

درست است که مردم ایران از یک دوره طولانی که رقص و آواز در فیلم و تئاتر و غیره ممنوع بود به دورانی جدید با آزادی های بیشتر  قدم گذاشته اند، اما نباید با استناد به محدودیت های گذشته شورش را در بیاوریم و افراط کنیم و حتی در یک نمایش با موضوع اصلی جدال و جنگ و نبرد به جای گروه نظامی که عنصر اصلی داستان است و  اجرای قانون و فرامین پرنس جان را بر عهده دارند، یک گروه که انگار در حالت دائمی رقص تنظیم شده اند را جایگزین کنیم و انگار که دست به عقده گشایی در خصوص رقص زده باشیم تا تقی به توقی می خورد، این گروه رقص که البته مهارت چندان حرفه ای نیز در هنر رقص ندارند، به مدد موزیک و نور و رقص دسته جمعی به کمک کمبود های اجرای نمایش بیایند تا یک جوری صحنه جمع شود و صحنه بعدی شروع شود.

تشویق های اتوماتیک تماشاگران همانند لایک بگیر اتوماتیک اینستاگرام

 از همان ابتدای نمایش تا پایان آن یک عده ای در میان تماشاگران به صورت اتوماتیک و پس از هر اجرا شروع به دست زدن و تشویق می کردند برای من کاملا تامل برانگیز بود و بنده با یک تاریخچه سی ساله از حضور در سالن های نمایش تا قبل از رابین هود، چنین میزانی از تشویق را حتی در حرفه ای ترین و بزرگترین و با شکوه ترین نمایش های تاریخ ایران هم ندیده بودم و وقتی این تشویق ها از حد و اندازه گذشت و از حالت نرمال خارج شد، متوجه شدم که به نظر می رسد، کارگردان و عوامل این نمایش همانند برنامه اینستاگرام که یک برنامه جنبی به نام لایک بگیر اتوماتیک دارد با اجیر کردن یک عده ای در تالار وحدت اقدام به اجرای یک تشویق به صورت اتوماتیک در هر صحنه و هر اجرا کرده اند.

یک عروسی غیابی مجلل بدون حضور داماد

اصلی ترین کاستی و کمبود نمایش رابین هود، قرار ندادن جذابیتهای بصری داستان در اجرای تئاتری است و  این اجرا فاقد عناصر بصری و جذابیت های نمایشی است که در داستان کلاسیک رابین هود وجود دارد و در وهله اول همه چیز خوب به نظر می رسد و دکور، نور، موزیک و ترانه و بازی بازیگران و غیره بسیار حرفه ای تهیه و تنظیم شده است و برای آن زحمت زیادی هم کشیده شده است اما نکته اینجاست که در این عروسی مجلل و با شکوه که همه چیزش حرفه ای است، جای داماد خالی است و تماشاگر حس همذات پنداری نه تنها با رابین هود بلکه با هیچ یک از پرسوناژهای این نمایش ندارد و تماشاچی درگیر موضوع و محتوای داستان و شخصیت ها نمی شود و این رابین هود، رابین هود نیست و در جای جای نمایش حضور معنایی و فیزیکی ندارد و ما فقط تعریفش را از زبان سایر شخصیت ها به خصوص شخصیت پرنس جان می شنویم. ( یاد تعریف های اطرافیان یوزارسیف از یوزارسیف  در سریال یوسف پیامبر افتادم )

رابین هودی نمایش حیدری همانند دامادهای غیابی، فقط عکسش به تالار آمده است و همه چیز به اندازه کافی هست، رقص هست، موزیک هست، نور هست، رقص نور هست، دکور مجلل هست، پیک و پیاله ی شراب و سایر ملزومات هست اما از داماد خبری نیست و جشن عروسی بدون داماد مطمئنا خالی از لطف است و تماشاگر حتی به اندازه انیمیشن و کارتون مشهور رابین هود هم شخصیت کاریزماتیک رابین هود را در این نمایش احساس نمی کند و این در حالیست که بسیاری از صحنه های این نمایش یک کپی برداری محض از انیمیشن مشهور رابین هود است.

این رابین هود جنبه تزئینی دارد

در تاریخ تالار وحدت نمایش های موزیکال زیادی به روی صحنه رفته است که علیرغم اقتباس از یک نمایشنامه و حتی یک انیمیشن مشهور خارجی اما با استفاده از ظرفیت کامل امکانات تالار وحدت تا سر حد ممکن ظرفیت انیمیشن را در اجرای تئاتری نیز به خوبی پیاده کرده است که نمونه معروف آن، کورولاین به کارگردانی امید رضا سپهری و تهیه کنندگی مریم نراقی است که در برخی صحنه های این نمایش مرز بین انیمیشن و اجرای تئاتر جابجا می شود و در اجرای تئاتری عملا هیچ فرقی با دنیای انیمیشن احساس نمی شود.

متاسفانه انتخاب تالار وحدت برای بسیاری از تهیه کنندگان صرفا تمهیدی برای تضمین فروش است و دکور طراحی شده و همچنین امکانات تالار وحدت در نمایش رابین هود ماهان حیدری همانند همان عکس داماد غیابی، بیشتر جنبه تزئیینی دارد تا جنبه اجرایی و به جرات می گویم که یک رابین هود با شخصیتی کم مایه و بی اثر با اجزائی شامل موزیک و ترانه و غیره تزئین شده است و ماهان حیدری با صرفه جویی در بسیاری از این هزینه ها شاید می توانست با یک اجرای جمع و جورتر در یک سالن کوچکتر، نسخه باور پذیر تر و ملموس تری از رابین هود را به نمایش بگذارد.